Konstytucja


2006-04-30


„W imię Boga, w Trójcy świętej Jedynego Stanisław August z Bożej łaski i woli Narodu Król Polski, Wielki Książę Litewski (...) wraz ze stanami skonfederowanymi, w liczbie podwójnej Naród Polski reprezentującymi” tymi słowami rozpoczynała się Ustawa Rządowa z dnia 3 maja 1791 roku.

Obrady sejmu na Zamku Królewskim w Warszawie rozpoczęły się jesienią 1788 roku, a zakończyły w 1792. Sejm ten został nazwany „Czteroletnim” ze względu na czas trwania oraz „Wielkim” z uwagi na doniosłość podjętych na nim uchwał.

Od początku obrad uformowały się dwa stronnictwa: konserwatywne
(przeciwne jakimkolwiek zmianom) oraz postępowe, patriotyczne
(dążące do przebudowy kraju). Ostatecznie jednak zwyciężyło stronnictwo postępowe.

Najważniejszym wydarzeniem Sejmu Wielkiego było uchwalenie Konstytucji 3 maja. Dokument ten był przygotowywany od dłuższego czasu przez Króla, Ignacego Potockiego i Hugo Kołłątaja w tajemnicy przed przeciwnikami reform. Wykorzystano moment, gdy po świętach Wielkanocnych wielu z nich było poza Warszawą. Posiedzenie tego dnia przebiegało w podniosłej atmosferze. Po kilku godzinach król August Poniatowski zaprzysiągł konstytucję przyjętą przez sejm. Postanowieniem konstytucji było:
- zniesienie liberum veto, które pozwalało na zrywanie sejmów;
- przywrócono dziedziczność władzy królewskiej.
- Polska i Litwa miały być połączcie silniejszymi niż dotąd więzami;
- zniesiono Radę Nieustającą, występując tym samym przeciwko Rosji i związano się z Prusami:
- ponadto: zwiększono prawa mieszczan, wzięto chłopów pod opiekę prawa i wprowadzono trójpodział władzy.

Druga konstytucja na świecie nie miała zbyt długo zastosowania, ponieważ została obalona w 1792 roku przez zbrojna Interwencję Rosji i konfederację targowicką.

Magda