„Historia pieniądza papierowego na ziemiach polskich” cz.3
„Dzieje pieniądza, choć nie wyłącznie, ale w szczególnie znacznym stopniu wiążą się z rozwojem wymiany dóbr pomiędzy ludźmi, a przez to i ze sposobami ich podziału. Ten zaś jest połączony jak najściślej z rozwojem stosunków społecznych.[…]
Chociaż dziś już nadto wiemy, czym jest pieniądz w życiu codziennym, nieliczni tylko jego użytkownicy zdają sobie sprawę, w jaki sposób zjawisko to powstało i jakie koleje przeszło, zanim zyskało tak dobrze nam znaną, z pozoru oczywistą postać metalowego krążka lub szeleszczącego papierka.[…]
Podobnie jak inne złożone czynniki współżycia społecznego, pieniądz rozwijał się wolno i stopniowo, dokonując swą postać odpowiednio do coraz, to szerszych potrzeb i większych wymagań, jego użytkowników.”
(Początki pieniądza polskiego – Ryszard Kiersznowski)
Banknoty insurekcji Kościuszkowskiej
„W okresie panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego pojawiło się kilka projektów utworzenia banku narodowego i w prowadzenia w Polsce pieniądza papierowego.[….]
Żaden projekt nie zyskał jednak uznania sejmu. Dopiero wydatki, związane z wybuchem w marcu 1794 r. powstania, zwanego insurekcją kościuszkowską, uczyniły emitowanie takiego pieniądza koniecznością. Sprawująca władze cywilną Rada Najwyższa Narodowa uchwaliła 8 czerwca 1794r. wprowadzenie „biletów skarbowych o nominałach 5, 10, 25, 100, 500 i 1000 złotych polskich, których wykupienie w przyszłości miało być skonansowane z „ogólnych dóbr narodowych”. Biletom tym nadano początkowo zdolność regulowania zobowiązań podatkowych tylko do połowy ich wysokości, późnej ograniczenie to zniesiono.
Do czynności emisyjnych powołana została Dyrekcja Biletów Skarbowych. Oddała ona do obiegu pieniężnego gotowe już bilety w połowie sierpnia. Bilety wydrukowane na papierze z holenderskich wytwórni J. Hong & Zoonen oraz Peter de Visco & comp.
Banknoty księstwa Warszawskiego
W 1807 r., na podstawie traktatu zawartego przez Francję z Rosją i Prusami, z częścią ziem zaboru pruskiego utworzono księstwo Warszawskie. Księciem Warszawskim został Karol Saski, który dekretem z 1 grudnia 1810 wprowadził - wzorem swojego królestwa - „kasowe bilety Księstwa Warszawskiego” o nominale 1, 2, 35 talarów, mające uzupełnić niedostateczną liczbę monet w obiegu pieniężnym.[…]
Czynności emisyjne powierzono powołanej w tym celu Dyrekcji Kasowych Biletów. Bilety wydrukowane zostały w Dreźnie. Na każdym z nich umieszczone są podpisy „kontrolera” i jednego z dziewięciu ustanowionych „kommissarzy”.[….]
Bilety kasowe weszły do obiegu w połowie 1811.
„Banknoty królestwa Polskiego”
Królestwo polskie zostało utworzone w 1815.[….]
Łączny nakład biletów kasowych, dopuszczonych dekretem królewskim, okazał się niewystarczający dla potrzeb obiegu pieniężnego, w związku, z czym Bank przystąpił do przygotowania nowych całkowicie już własnych banknotów z datą emisji 1 maja 1830. Jako pierwszy został wykonany i wprowadzony w obieg banknot o nominale 50 złotych. Nastąpiło to na kilka zaledwie dni przed wybuchem powstania listopadowego, które opóźniło prace nad następnymi banknotami i pokrzyżowało dotychczasowe plany emisyjne[…]
Z przygotowanej przez Bank Polski serii banknotów z data emisji 1 maja 1830 weszły do obiegu - poza wprowadzonym nominałem 50 zł. Jeszcze dwa banknoty: 100 złotych w 1934 r. i 5 złotych w grudniu 1835 r.
„Banknoty Generalnego Gubernatorstwa Warszawskiego”
Generalne Gubernatorstwo Warszawskie utworzone zastało jako odrębna jednostka Administracyjno – polityczna, przez Niemcy we wrześniu 1915 r. […]
Aktem 9 grudnia 1916 r. ustanowiono własną walutę Gubernatorstwa – markę polską.[…]
Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa wyemitowała dwie serie banknotów, różniących się pisownią nazw Gubernatorstwa i samego emitenta.[..] Banknoty były drukowane w Berlinie.
Podobnie jak inne złożone czynniki współżycia społecznego, pieniądz rozwijał się wolno i stopniowo, dokonując swą postać odpowiednio do coraz, to szerszych potrzeb i większych wymagań, jego użytkowników.”
(Początki pieniądza polskiego – Ryszard Kiersznowski)
Banknoty insurekcji Kościuszkowskiej
„W okresie panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego pojawiło się kilka projektów utworzenia banku narodowego i w prowadzenia w Polsce pieniądza papierowego.[….]
Żaden projekt nie zyskał jednak uznania sejmu. Dopiero wydatki, związane z wybuchem w marcu 1794 r. powstania, zwanego insurekcją kościuszkowską, uczyniły emitowanie takiego pieniądza koniecznością. Sprawująca władze cywilną Rada Najwyższa Narodowa uchwaliła 8 czerwca 1794r. wprowadzenie „biletów skarbowych o nominałach 5, 10, 25, 100, 500 i 1000 złotych polskich, których wykupienie w przyszłości miało być skonansowane z „ogólnych dóbr narodowych”. Biletom tym nadano początkowo zdolność regulowania zobowiązań podatkowych tylko do połowy ich wysokości, późnej ograniczenie to zniesiono.
Do czynności emisyjnych powołana została Dyrekcja Biletów Skarbowych. Oddała ona do obiegu pieniężnego gotowe już bilety w połowie sierpnia. Bilety wydrukowane na papierze z holenderskich wytwórni J. Hong & Zoonen oraz Peter de Visco & comp.
Banknoty księstwa Warszawskiego
W 1807 r., na podstawie traktatu zawartego przez Francję z Rosją i Prusami, z częścią ziem zaboru pruskiego utworzono księstwo Warszawskie. Księciem Warszawskim został Karol Saski, który dekretem z 1 grudnia 1810 wprowadził - wzorem swojego królestwa - „kasowe bilety Księstwa Warszawskiego” o nominale 1, 2, 35 talarów, mające uzupełnić niedostateczną liczbę monet w obiegu pieniężnym.[…]
Czynności emisyjne powierzono powołanej w tym celu Dyrekcji Kasowych Biletów. Bilety wydrukowane zostały w Dreźnie. Na każdym z nich umieszczone są podpisy „kontrolera” i jednego z dziewięciu ustanowionych „kommissarzy”.[….]
Bilety kasowe weszły do obiegu w połowie 1811.
„Banknoty królestwa Polskiego”
Królestwo polskie zostało utworzone w 1815.[….]
Łączny nakład biletów kasowych, dopuszczonych dekretem królewskim, okazał się niewystarczający dla potrzeb obiegu pieniężnego, w związku, z czym Bank przystąpił do przygotowania nowych całkowicie już własnych banknotów z datą emisji 1 maja 1830. Jako pierwszy został wykonany i wprowadzony w obieg banknot o nominale 50 złotych. Nastąpiło to na kilka zaledwie dni przed wybuchem powstania listopadowego, które opóźniło prace nad następnymi banknotami i pokrzyżowało dotychczasowe plany emisyjne[…]
Z przygotowanej przez Bank Polski serii banknotów z data emisji 1 maja 1830 weszły do obiegu - poza wprowadzonym nominałem 50 zł. Jeszcze dwa banknoty: 100 złotych w 1934 r. i 5 złotych w grudniu 1835 r.
„Banknoty Generalnego Gubernatorstwa Warszawskiego”
Generalne Gubernatorstwo Warszawskie utworzone zastało jako odrębna jednostka Administracyjno – polityczna, przez Niemcy we wrześniu 1915 r. […]
Aktem 9 grudnia 1916 r. ustanowiono własną walutę Gubernatorstwa – markę polską.[…]
Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa wyemitowała dwie serie banknotów, różniących się pisownią nazw Gubernatorstwa i samego emitenta.[..] Banknoty były drukowane w Berlinie.