Interview with Mrs STOCZYŃSKA BEATA - Polish coordinator of ASEM (Asia Europe Meeting)

********************************************
1. Polska nawiązała współpracę z Fundacją Azja- Europa (ASEF) w 2002. Która z płaszczyzn dialogu z Azją jest najbardziej istotna dla Polski: kulturalna, społeczna czy może ekonomiczna? Czy coś się zmieniło po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej?

Od 1996 r. kraje Unii Europejskiej oraz Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej współpracują w ramach dialogu ASEM (Asia Europe Meeting). Co dwa lata odbywają się szczyty przywódców krajów ASEM. Na pierwszym tego typu spotkaniu uzgodniono, że do realizacji współpracy kulturalnej, naukowej, edukacyjnej i społecznej powołana zostanie fundacja. Tak się stało. Rok później, w 1997 roku w Singapurze rozpoczęła działalność ASEF (Asia Europe Foundation). Polska nie była wówczas członkiem Unii Europejskiej, tak więc formalnie nie miała prawa do uczestniczenia w projektach realizowanych przez Fundację. Jednak w ramach przygotowań do członkostwa w UE w 2002 r. nawiązaliśmy kontakty z ASEF. Ministerstwo Spraw Zagranicznych zaprosiło ówczesnego Dyrektora Wykonawczego amb. Colome do złożenia wizyty studyjnej w Polsce. Celem wizyty było przedstawienie gościowi stanu współpracy Polski z krajami azjatyckimi oraz naszego dorobku kulturowego i naukowego. Odwiedził wówczas Warszawę oraz Kraków. Po tej wizycie kontakty z Fundacją były coraz częstsze. Składający wizyty w Singapurze polscy politycy odwiedzali Fundację, zapoznając się z jej działalnością oraz założeniami programowymi. Od chwili wstąpienia do Unii Europejskiej Polska stała się pełnoprawnym członkiem Fundacji, ze wszystkimi związanymi z tym przywilejami, możliwościami, a także obowiązkami. Poprzez uczestnictwo w ASEM i ASEF Polska zyskała nowe narzędzia polityki zagranicznej wobec Azji. Co do pytania, która płaszczyzna dialogu z Azją jest dla Polski najbardziej istotna, to chciałabym podkreślić, że oczywiście wszystkie płaszczyzny są ważne, jednak współpraca gospodarcza jest priorytetem w naszych stosunkach z krajami tego regionu.

2. Co Polska może ‘zaoferować’ krajom azjatyckim? Czy więcej zyskujemy czy dajemy podczas tej współpracy? Z jakimi krajami azjatyckimi nasza współpraca rozwija się najbardziej dynamicznie?

Tradycja współpracy Polski z krajami Azji jest bardzo bogata. Z wieloma krajami mieliśmy zawarte stosunki dyplomatyczne już w okresie międzywojennym. Przystąpienie Polski do UE dodatkowo zwiększyło atrakcyjność naszego kraju wśród partnerów regionu Azji i Pacyfiku. Postrzegani jesteśmy jako kraj rozwinięty, oferujący ogromne możliwości inwestycyjne, co jak widać po ostatnich wielomiliardowych inwestycjach południowokoreańskich i japońskich firm nasi partnerzy azjatyccy potrafią doskonale wykorzystać. W chwili obecnej nasze tradycyjnie dobre stosunki polityczne staramy się przełożyć na płaszczyznę gospodarczą. Warto zauważyć, że niemalże 80% polsko-azjatyckiego deficytu w handlu zagranicznym generuje wymiana handlowa z Azją Wschodnią.
Jeśli chodzi o dynamikę współpracy, chyba najłatwiej odczytać ją z wielkości obrotów handlowych. I tu na pierwsze miejsca wybijają się Chiny, Japonia, Republika Korei. W Azji Południowej największe obroty mamy z Indiami, a w Azji Południowo-Wschodniej z Malezją i Singapurem.

3. Jaka jest nasza – Polaków - wiedza na temat kultur azjatyckich? Jak wypadamy w porównaniu z innymi krajami Europy? Jakie jest nasze generalne nastawienie do odmiennych tradycji – czy młodzi ludzie, biznesmeni, politycy.. są tolerancyjni, czy raczej prezentują postawę ‘europocentryzmu’?

Myślę, że z roku na rok wiedza ta jest coraz większa. Postępująca globalizacja i odczuwalne zmniejszanie się odległości między Europą i Azją, coraz większe możliwości Polaków spędzania urlopu w państwach azjatyckich zdecydowanie przybliżają nam świat azjatycki. Moda na feng shui, znana nam dużo wcześniej sztuka origami, popularność filmów akcji rodem z Dalekiego Wschodu czy coraz częściej oglądane na naszych ekranach produkcje indyjskie też dużo mówią o fascynacji kulturą i obyczajami kontynentu azjatyckiego. Zwróćmy również uwagę na to co oglądają nasze dzieci – kreskówki rodem z Japonii. Ponadto poznanie jednego z krajów azjatyckich ułatwia nam działalność Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie, założone przez p. A. Wajdę. Trudno mi powiedzieć jak wypadamy na tle innych krajów europejskich. O ile się orientuję nie przeprowadzono badań w tym zakresie, ale myślę, że obywatele państw Europy Zachodniej mieli więcej czasu na poznanie egzotycznych jeszcze do niedawna dla nas miejsc i poznanie bogactwa chociażby kuchni azjatyckiej. W państwach tych obywatele państw azjatyckich i ich restauracje pojawiły się dużo wcześniej niż u nas. A przecież najlepiej poznaje się inne nacje poprzez bezpośredni kontakt.
W mojej opinii Polacy są bardzo otwarci na nowe kultury.

4. Jeśli ktoś zaproponowałby ‘Dzień Kultury Azjatyckiej - Dialog Cywilizacji’ w polskich szkołach średnich, to czy widziałaby Pani taką potrzebę i ewentualnie jakie Pani zdaniem byłyby szanse powodzenia tej inicjatywy?

Jestem przekonana, że taka inicjatywa byłaby potrzebna i pożyteczna. Wielu z nas nosi w sobie jeszcze nieprawdziwe wyobrażenia o Azji i często przekazujemy je naszym dzieciom. A tymczasem tak jak Polska poczyniła ogromny postęp na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat, tak i państwa azjatyckie nie stały w miejscu – weźmy chociaż pod uwagę doniesienia z Japonii o coraz doskonalszym robocie humanoidalnym, widok japońskich i koreańskich samochodów na naszych ulicach, jak również fakt, iż niemalże w każdym domu jest sprzęt elektroniczny czy AGD wyprodukowany przez jedną z azjatyckich firm. To tworzy niezwykle pozytywny wizerunek Azji jako kontynentu o bardzo wysokim stopniu rozwoju gospodarczego. Trzeba jednak przekazać młodym ludziom, że Azja to nie tylko Japonia, Chiny (znane dzięki przemysłowi odzieżowemu czy obuwniczemu) czy Korea Południowa, to także państwa Azji Południowej i Południowo-Wschodniej, charakteryzujące się inną kulturą, tradycjami czy uwarunkowaniami geopolitycznymi. Tę część kontynentu też warto poznać i to niekoniecznie z perspektywy tajlandzkich plaż.

5. Czy była Pani kiedyś w Azji i jeśli tak, to jakie są Pani wrażenia ze spotkania tak odmiennej kultury? Jaka jest Pani rola, jako koordynatora projektu Asia-Europe z ramienia ministerstwa spraw zagranicznych?

Regionem Azji i Pacyfiku zajmuję się już kilkanaście lat. Odwiedzałam w tym czasie, m.in. Indie, Japonię, Chiny, Republikę Korei, Singapur, Indonezję, Tajlandię, a także Australię, Nową Zelandię. Każda podróż daje mi możliwość nowych obserwacji i doświadczeń. Chyba najważniejsza była dla mnie pierwsza podróż, wtedy odkryłam, że świat to nie tylko Europa, chrześcijaństwo i nasza cywilizacja, zdałam sobie sprawę z różnorodności i bogactwa świata oraz znaczenia innych kultur. Moja rola jako koordynatora ds. ASEM sprowadza się głównie do sprawowania pewnej kontroli nad tym, co się dzieje w obszarze ASEM/ASEF. W ramach ASEM państwa członkowskie proponują inicjatywy, organizują seminaria i konferencje, informacje, o których przysyłają do narodowych punktów kontaktowych w MSZ państw uczestniczących. Moim zadaniem jest przekazanie ich do właściwych adresatów i zachęcanie do udziału polskich przedstawicieli.

6. Na ile realna jest idea utworzenia Unii Azjatyckiej na wzór Unii Europejskiej? Czy nie ułatwiłoby to międzykontynentalnych stosunków dyplomatycznych?

ASEAN w chwili obecnej pracuje nad powołaniem Wspólnoty ASEAN, która ma powstać w 2015 r. Prowadzone są prace nad Kartą ASEAN. W styczniu br. odbył się 2. Szczyt Azji Wschodniej (EAS), w którym wiodąc rolę odgrywa ASEAN. Podczas pierwszego EAS w grudniu 2005 r. przyjęta została Deklaracja nawołująca do stworzenia w przyszłości Wspólnoty Azji Wschodniej. Ale czy ugrupowanie to w ostateczności przybierze taki sam kształt jak Unia Europejska trudno wyrokować. Weźmy pod uwagę chociażby takie kwestie jak różnice rozwoju gospodarczego, kultury i tradycji poszczególnych państw regionu azjatyckiego

Myślę, że w chwili obecnej stosunki między oboma kontynentami są bardzo dobre i ewentualne utworzenie „Unii Azjatyckiej” nie wniosłoby nic nowego. W tym miejscu pragnę przypomnieć, iż w 2007 r. obchodzona jest 30. rocznica nawiązania stosunków UE z ASEAN. W ramach dialogu euroazjatyckiego regularnie odbywają się spotkania na szczeblach eksperckich, ministerialnych i szefów państw i rządów. W ubiegłym roku na Szczycie ASEM VI w Helsinkach świętowaliśmy 10-lecie tej platformy współpracy. Jestem przekonana, że jest to doskonałe miejsce wymiany opinii, doświadczeń, miejsce do dyskusji nt. ew. problemów.

7. Jak Pani ocenia nasz polski projekt ‘Young Diplomats’ w ramach ‘Asia-Europe Classroom’?

Wspaniała inicjatywa. W tym miejscu muszę przyznać, że i MSZ we współpracy z Akademią Dyplomatyczną PISM, przy co-sponsoringu Holandii, Malezji i ASEF we wrześniu 2006 r. zorganizowała seminarium dla młodych dyplomatów w ramach zgłoszonej przez nas wcześniej inicjatywy utworzenia ASEM Diplomatic Academies Network. W mojej opinii, było to bardzo udane seminarium i spełniło swój główny cel, jakim było wzajemne poznanie się i nawiązanie trwalszych kontaktów. Uczestnicy tego seminarium stworzyli własną grupę dyskusyjną, wymieniają się opiniami i pozostają w przyjacielskich stosunkach. Myślę, że również projekt „Young Diplomats” w ramach „Asia-Europe Classroom” przyczyni się do przełamywania stereotypów, budowania mostów porozumienia i będzie uwieńczony sukcesem.

8. Czego życzyłaby Pani Fundacji Asia-Europe w roku 2007?

Ponieważ w roku bieżącym ASEF obchodzi 10. rocznicę istnienia, życzę Fundacji dalszych równie udanych dziesięcioleci. Życzę przezwyciężenia nurtujących ją problemów i sukcesów w dziedzinie budowy pomostów pomiędzy Europą i Azją.

Przyłączamy się do życzeń i dziękujemy bardzo za wywiad.

******************************
Related links

Ministry of Foreign Affairs (Poland)
http://www.msz.gov.pl/Fundacja,Azja-,Europa,(ASEF),6965.html 

Asia-Europe Foundation
http://www.asef.org/